ERRATA zawiera sprostowania błędów, uzupełnienia do albumów Fundacji Karrenwall i prezentuje nowy materiał ikonograficzny, pozyskany już po ukazaniu się naszych publikacji. 

 

 

Gottheil & Sohn

Wzory nadruku na kartonikach zdjęć portretowych z atelier Gottheil & Sohn zmieniały się pod koniec XIX w. co kilka lat. Okazało się, że nawet identyczne na pierwszy rzut oka wzory, pochodzą od różnych projektantów.

 

 

 

Reitbahn 7

W naszym albumie "Rudolf Th. Kuhn" z roku 2011, pokazaliśmy plany przebudowy atelier Kuhna przy Reitbahn 7. Jak to się stało, że przeoczyliśmy jeden ważny szczegół? Wszystkie dokumenty są zatwierdzane i sygnowane w roku 1893 i 1894 przez właściciela posesji, czyli samego Rudolfa Th. Kuhna. Porównanie autografów, pokazuje postępujące załamanie stanu zdrowia fotografa.

 

 

 

Lelewicz

Fotografia i fotomontaż. Pierwsza fotografia przedstawia Kazimierza Lelewicza (noszącego wówczas nazwisko Lalka) i jego narzeczoną, i późniejszą żonę Marię. Kolejne zdjęcie, to już fotomontaż wykonany przez Lelewicza, poprzez sklejenie dwóch odbitek fotograficznych, które były zapewne podstawą do późniejszej reprodukcji i retuszu.

 

 

 

Gottheil & Sohn

W albumie Atelier Gottheil & Sohn (1843-1943) autorzy podali rok 1943 jako zakończenie działalności atelier Gottheilów w Gdańsku. Okazało się, że pracownia działała aż do roku 1944-5 pod szyldem "Gottheil & Sohn", ale jej właścicielem był Alfred Stoff. Losy rodziny Gottheilów są nadal nieznane. 

 

 

 

Gottheil & Sohn

Fundacja Karrenwall pozyskuje nowe obiekty archiwalne. Najstarszą fotografią jest atelierowy portret z ok. 1860 r. i zbiorowa fotografia czwórki rodzeństwa z roku 1864, z pierwszej pracowni Gottheilów przy Portchaisengasse (ul. Lektykarska) No. 7 n. 8. Ciekawy jest też ostatni, dużo późniejszy, lecz podobny portret zbiorowy brata i trzech sióstr w typowym formacie pocztówkowym (10 x 15 cm) z roku 1928. 

 

 

 

Gruszkowski

Na okładce albumu Ruiny. Fotografie Wiesława Gruszkowskiego umieściliśmy fotografię kościoła św. Katarzyny z perspektywy ul. Katarzynki. Odnalazło się bardzo podobne zdjęcie z lat 30. XX w. autorstwa (prawdopodobnie) Gertrudy Kelting. Zakupiliśmy również nieznaną fotografie prof. Wiesława Gruszkowskiego, wykonaną z dachu teatru.

 

 

 

Lelewicz

W albumie Odbudowa. Fotografie Kazimierza Lelewicza doszło do przykrej, niezawinionej przez autorów pomyłki. Fotografia na stronie 44 i 71 przedstawia na pierwszym planie niezidentyfikowaną osobę a Kazimierz Lelewicz znajduje się po lewej stronie w tle.

 

 

 

Jan Bułhak

Fotografia Jana Bułhaka była publikowana przez wydawnictwa Arnolda Stelzera: DNK (Drukarnia Narodowa Kraków) i ASK (Arnold Stelzer Kraków). Ciekawym odkryciem są linie papilarne pozostawione w trakcie wywoływania negatywu. Jan Bułhak zazwyczaj sam wywoływał swoje negatywy i można przypuszczać, że jest to ślad pozostawiony przez autora.

 

 

 

Gottheil & Sohn

Przedstawiamy już znane z naszego albumu i nowo pozyskane fotografie rodziny cesarskiej i 1 Przybocznego Pułku Huzarów Nr. 1 (1. Leib-Husaren-Regiment Nr. 1) z atelier Gotheilów, Zdjęcia są w kilku ujęciach i różnych kadrach. Możemy poznać technologię retuszu która pozwalała usunąć z fotografii nawet kilku huzarów wraz z końmi, aby wyeksponować cesarza Wilhelma II i generała Augusta von Mackensen'a. 

 

 

 

ASK

W albumie Jan Bułhak i Paul Czarnecki. Polscy fotograficy i wydawnictwa pocztówkowe w Wolnym Mieście Gdańsku, padło pytanie o dziwną dystrybucję w latach 1946-1952, pocztówek wydawnictwa ASK (Arnold Stelzer Kraków), drukowanych w latach 1930-39 z niemieckimi napisami. Znaleźliśmy dowód, że sprzedaż pocztówek sprzed 1939 roku, z przedrukowanymi tytułami, odbywała się po wojnie oficjalnie. Pocztówka "ASK 43, Oliva. Blick vom Karsberg" posiada dwa stemple z roku 1947 i 1948 — Wojewódzkiego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, zezwalające na druk z nowym tytułem "Oliwa. Widok ogólny". Prezentujemy pocztówki ASK w wersjach po roku 1946. Pocztówki pochodziły z magazynów Arnolda Stelzera i część z nich była zapewne przedwojennymi zapasami i niekiedy odrzutami jakościowymi. Obrót w zniszczonym Gdańsku, pocztówkami przedwojennymi wydaje się kuriozalny. Zwróćmy uwagę na surrealistyczne widoki i przedziwne tytuły: "ASK 11, DANZIG. »Hindenburg« über Danzig" w polskiej wersji "GDAŃSK — Koscol P. Marii", "ASK 31, DANZIG. Krantor" z tłumaczeniem "GDAŃSK — Krany", "ASK 33, ZOPPOT. Motorschiff Preussen" w wersji "SOPOT — Molo", "ASK 70, Graf Zeppelin über Zoppot" sprzedano pod tytułem "SOPOT — Deptak". Na szczególną uwagę zasługuje pocztówka "ASK 72" z pomnikiem cesarza Wilhelma I i na rewersie ze znaczkami z Bolesławem Bierutem z lat 50. XX wieku. W innych wersjach obcinano teksty niemieckie i dodrukowano tytuły polskie. 

 

 

 

Gottheil & Sohn

Porównajmy wydania fotograficzne i drukowane z sesji fotograficznej Alberta Gottheila w domu Uphagena. 

 

 

 

Hans Lenz

W albumie Widok Gdańska z Góry Biskupiej opublikowane jest zdjęcie Hansa Lenza z Góry Biskupiej. Ostatnio odnalezione zostało podobne ujęcie, wykonane o innej porze roku (fot. 3). Przy okazji zamieszczamy kilka interesujących fotografii tego autora. 

 

 

 

Danzig vom Bischofsberg

W albumie Widok Gdańska z Góry Biskupiej opublikowane były dwa zdjęcia, które można dziś z dużym prawdopodobieństwem zidentyfikować jako fotografie Gertrudy Kelting. Ujęcia nie są zbyt udane z powodu przewodów telefonicznych które były zmorą gdańskich fotografów. 

 

 

 

Gottheil & Sohn

Kilka pocztówek ze zdjęciem z atelier Gottheil & Sohn, z popularnym ujęciem, noszącym tytuł "Wenecja północy". 

 

 

 

Gottheil & Sohn

Albert Gottheil fotografował często w tych samych miejscach o różnych porach roku. 

 

 

 

Gottheil & Sohn

Pocztówki fotograficzne z atelier Gottheil & Sohn były sygnowane "mokrym tłoczeniem" z nazwą firmy lub nazwiskiem autora fotografii - Alberta Gottheila. Niektóre zdjęcia są w kolejnych edycjach różnie sygnowane, lecz nazwisko autora świadczy prawdopodobnie o szczególnej randze fotografii i jej osobistym wykadrowaniu i wywołaniu.